Nowy Cmentarz w Jarosławiu to miejsce o bogatej historii oraz znaczeniu dla lokalnej społeczności. Cmentarz gminny, założony w 1905 roku, powstał na mocy decyzji jarosławskiej Rady Miejskiej, z intencją, aby stać się nowym chrześcijańskim miejscem spoczynku dla mieszkańców miasta. Wykonanie tego projektu powierzono budowniczemu obiektów cmentarnych, który doprowadził do przekształcenia terenu w godne miejsce dla wiecznego spoczynku.
Teren cmentarza został starannie zniwelowany oraz ogrodzony, co przyczyniło się do stworzenia odpowiednich warunków. Obejmował także dom dla dozorcy oraz budynek przedpogrzebowy, co znacząco poprawiło funkcjonalność tego miejsca. Początkowo cmentarz podzielony był na trzynaście pól grzebalnych, co ułatwiało organizację pochówków. Już 3 marca 1906 roku miało miejsce pierwsze pochowanie, co zainaugurowało działalność tego miejsca. W okresie jego funkcjonowania grzebano także mieszkańców okolicznych miejscowości, co podkreślało jego znaczenie w regionie.
Niestety, 14 maja 1915 roku teren cmentarza stał się świadkiem działań wojennych, co doprowadziło do poważnych uszkodzeń kaplicy oraz wielu nagrobków. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku cmentarz znacząco się rozwijał, a jego obszar uległ powiększeniu. Kolejne rozszerzenie miało miejsce w 1995 roku, ale po wybudowaniu ogrodzenia w 2003 roku, część terenu przeznaczono na tzw. strefę ochronną, a także na potencjalny parking.
Po zakończeniu II wojny światowej, Komunalny Cmentarz Nowy podlegał Zarządowi Zieleni Miejskiej do 1975 roku, kiedy to administrację przejęło Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Jarosławiu. Obecnie zarząd cmentarza sprawuje Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Spółka z o.o., kontynuując tradycję dbałości o to szczególne miejsce pamięci i spoczynku.
Zabytki cmentarza
Najstarszy fragment cmentarza w Jarosławiu został umieszczony w rejestrze zabytków w 1995 roku. Warto podkreślić, że podlegają one szczególnej ochronie konserwatorskiej.
Wśród obiektów chronionych znajdują się:
- brama wjazdowa,
- będący jej częścią budynek administracyjny,
- kaplica,
- główna aleja z rzędami grobowców oraz nagrobków po obu stronach,
- całościowo objęta ochroną kwatera wojskowa.
Co więcej, także nagrobki o znaczeniu zabytkowym rozmieszczone na całym terenie cmentarza podlegają ochronie.
Kwatera wojskowa
Do wybuchu I wojny światowej na jarosławskim cmentarzu złożono w mogiłach kilkudziesięciu żołnierzy różnych narodowości, którzy służyli w jarosławskim garnizonie. W roku 1915 stworzono specjalne mogiły dla tych, którzy polegli w zaciekłych bojach o Jarosław. W okresie po zakończeniu wojny, w czasach międzywojennych, żołnierzy garnizonu chowano na różnych częściach cmentarza, co obejmowało także kwaterę wojskową, gdzie złożono również osoby nie związane z wojskiem.
Kwatera wojenna to miejsce spoczynku dla zarówno pojedynczych, jak i zbiorowych mogił żołnierzy Wojska Polskiego oraz Armii Krajowej, którzy stracili życie w latach 1939-1947, a także dla innych ofiar II wojny światowej. Wśród pochowanych tam żołnierzy znajdują się m.in.: ci, którzy zginęli we wrześniu 1939 roku, a także żołnierze Armii Krajowej, w tym Czesława Puzon ps. „Baśka”, Zbigniew Kopeć, oraz Roman i Jan Prośba. Znajdują się tam także żołnierze 26 Pułku Piechoty Ludowego Wojska Polskiego, którzy polegli w skomplikowanych walkach z Ukraińską Powstańczą Armią.
Przypisy
- Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu – PSOZ-I-4049/37/95.
- Umiejscowiono w jego sąsiedztwie rosyjski szaniec ziemny.
- Zbigniew Zięba, Jarosławskie cmentarze., str.509.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":
Cmentarz wojenny w Jarosławiu | Stary Cmentarz w JarosławiuOceń: Nowy Cmentarz w Jarosławiu