Ratusz w Jarosławiu to zabytkowy obiekt, który wyróżnia się neorenesansową architekturą.
Usytuowany jest w centralnej części Rynku, co sprawia, że przyciąga uwagę odwiedzających to malownicze miasto.
Historia
Pierwsza wzmianka o tym budynku datowana jest na koniec XV wieku. Wówczas ratusz prawdopodobnie miał formę drewnianą w stylu gotyckim, jednak jego historia nie była długa, gdyż w 1600 roku spłonął podczas pożaru. Na jego miejscu zdecydowano się na budowę nowej, murowanej konstrukcji, która po kolejnym pożarze w 1625 roku została odbudowana w stylu późnorenesansowym lub barokowym. Ratusz był zbudowany na planie kwadratu i posiadał charakterystyczne podcienia.
W 1782 roku Austriacy podjęli decyzję o wyburzeniu jednego piętra, a w latach 1782–1852 budynek wykorzystywano jako magazyny wojskowe. Dopiero w 1852 roku powrócił on w ręce miasta, które wg projektu Antoniego Lamasche przystąpiło do jego renowacji, nadając mu cechy neogotyku angielskiego.
W latach 1895–1896, według projektu Franciszka Dolińskiego, dodobudowano zdemontowane piętro oraz górną część wieży, przekształcając wygląd całej konstrukcji w styl neorenesansowy. W 1900 roku przy wschodniej stronie budynku dobudowano areszt, a w 1909 roku dodano zachodnie skrzydło; autorem projektu elewacji był Teodor Talowski.
Po zakończeniu II wojny światowej, budynek ponownie stał się siedzibą Urzędu Miasta. Badania architektoniczne wskazują, że najstarsza część wciąż istniejącego budynku datowana jest na XVII wiek.
Architektura
Ratusz w Jarosławiu to imponująca budowla, odznaczająca się klasycznym układem i przemyślaną architekturą. Został on zaprojektowany na planie prostokąta, z charakterystycznymi zaokrąglonymi narożami, co nadaje mu elegancki wygląd. Wzniesiony z cegły, budynek składa się z czterech kondygnacji, gdzie ostatnią stanowi mezzanino, a także jest częściowo podpiwniczony. Warto zaznaczyć, że gotyckie piwnice zostały wyposażone w sklepienia kolebkowe oraz kolebkowe z lunetami, co podkreśla ich historyczny charakter.
Wnętrza ratusza urządzono w dwuipółtraktowym układzie, co sprzyja funkcjonalności budynku. Co więcej, elewacje frontowa (południowa) oraz północna są ośmioosiowe, a ich wygląd wzbogacają pasowe boniowanie, które nadaje całości wyjątkowego wyrazu. Główne wejście zlokalizowane jest w elewacji frontowej, w płytkim ryzalicie, co stanowi efektowne zaproszenie do wnętrza.
Elewacja zachodnia ratusza obejmuje pięć osi i charakteryzuje się portalu kolumnowym, a na drugim piętrze znajduje się balkon, który pozwala podziwiać okolicę. Z kolei elewacja wschodnia, trzyosiowa, zawiera parterową dobudówkę, przykrytą schowanym za attyką dachem pulpitowym.
Dach całego budynku jest czterospadowy i zwieńczony wieżą zegarową, która jest kryta hełmem. Ciekawostką jest, że zegar, umieszczony na wieży, został wykonany w 1896 roku w pracowni Richarda Liebinga w Wiedniu, co dodatkowo podkreśla walory artystyczne tej budowli.
Ratusz w Jarosławiu ma powierzchnię użytkową wynoszącą 3200 m² oraz kubaturę liczącą 10 040 m³, co czyni go istotnym punktem na mapie miasta.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 22.04.2023 r.]
- a b c d e Ratusz [online], turystyka.jaroslaw.pl [dostęp 27.04.2023 r.]
- a b c d e f g h i j HalinaH. Jurjewicz HalinaH., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, tzw. biała – Ratusz [online], zabytek.pl, 31.10.1996 r. [dostęp 27.04.2023 r.]
- a b c d e JanuszJ. Dąbrowski JanuszJ., MarekM. Doktor MarekM., AnnaA. Szeliga AnnaA., Atrakcje turystyczne partnerskich miast Orange (Francja) i Jarosławia (Polska), „Geoturystyka”, 01.01.2010 r., s. 15–17.
- Dla Turystów » Atrakcje turystyczne » Zabytki » Ratusz [online], www.jaroslaw.pl [dostęp 10.05.2023 r.]
- ratusz [online], zabytek.pl [dostęp 10.05.2023 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
JKS Jarosław (piłka ręczna) | Most w Jarosławiu | Podziemne trasy turystyczne w Jarosławiu | Park miejski im. Bohaterów Monte Cassino w Jarosławiu | Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich | JKS 1909 Jarosław | Szpital żydowski w Jarosławiu | Jarosław (stacja kolejowa) | Park Miejski im. Baśki Puzon w JarosławiuOceń: Ratusz w Jarosławiu