Andrzej Domanasiewicz, urodzony w 1934 roku w Jarosławiu, był wybitną postacią w polskim świecie sztuki. Jako malarz, konserwator zabytków oraz historyk sztuki, znacząco przyczynił się do rozwoju kultury artystycznej w Polsce.
Jego życie zakończyło się 7 lipca 2012 roku w Krakowie, jednak jego dziedzictwo w świecie sztuki pozostaje niezatarte.
Życiorys
Andrzej Domanasiewicz spędził swoje dzieciństwo w Lwowie, gdzie doświadczył trudnych czasów II wojny światowej. W tym okresie uczęszczał do szkoły powszechnej, gdzie zakończył naukę na IV klasie. Jego ojciec, Michał, był inżynierem, który w 1920 roku walczył w armii ochotniczej pod dowództwem generała Józefa Hallera. Pracował jako naczelnik Oddziału Drogowego Polskich Kolei Państwowych w Brodach, a w 1938 roku otrzymał srebrny Krzyż Zasługi za swoje osiągnięcia w służbie PKP. Jego matka, Sabina z Kleczkowskich, także brała czynny udział w obronie Lwowa w 1918 roku. Niestety, w trakcie okupacji Lwowa, w czasie II wojny światowej, zmarli obydwoje rodzice oraz jego starszy brat Zbigniew, student Politechniki Lwowskiej.
Wiosną 1946 roku Domanasiewicz został wysiedlony z Lwowa. Razem z ciotką Anną Janelli oraz dwiema siostrami osiedlił się u rodziny w Krakowie. Kontynuował swoją edukację w krakowskiej Szkole Ćwiczeń przy Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej, obecnie nazywanej Uniwersytetem Pedagogicznym, w latach 1946-48. Następnie uczęszczał do IV Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza oraz do III Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącemu (obecnie II Liceum Ogólnokształcące) im. Jana III Sobieskiego. Jego pasją stała się muzyka, dlatego kontynuował naukę gry na fortepianie, którą rozpoczął jeszcze we Lwowie.
W latach 1951-1954 studiował Historię Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, równocześnie ucząc się na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tam uzyskał dyplom na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki w 1958 roku pod kierunkiem prof. Józefa Dutkiewicza, a także na Wydziale Malarstwa, gdzie dyplom otrzymał w pracowni prof. Emila Krchy w 1961 roku. W trakcie studiów poznał Marię Dayczak-Domanasiewicz, lwowiankę, która również była historykiem sztuki oraz konserwatorem zabytków. Poślubił ją w 1958 roku, a ich wspólne życie trwało aż do końca jego dni.
W roku 1958 Domanasiewicz stał się członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, a trzy lata później dołączył do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego działalność artystyczna obejmowała m.in. członkostwo w Zarządzie Sekcji Konserwacji Dzieł Sztuki ZPAP oraz Komisji Artystycznej Zakładów ZPAP Okręgu Kraków. Dodatkowo, był rzeczoznawcą artystycznym ds. konserwacji w Zakładach Artystycznych ARA.
Już w młodości zaangażował się w Związek Harcerstwa Polskiego, działając w szczepie „Huragan”. Jako aktywny członek harcerstwa, nawiązał wiele cennych przyjaźni, m.in. z Jerzym Parzyńskim, Wincentym Cieślewiczem, Andrzejem Maneckim i Januszem Orkiszem. Razem uprawiali różne dyscypliny sportowe, takie jak koszykówka, kolarstwo oraz szczypiorniak. W sezonie 1951/52 Domanasiewicz występował jako koszykarz w drużynie Wisły Kraków.
Praca zawodowa
W czasach studenckich Andrzej Domanasiewicz pełnił rolę grafika oraz opiekuna świetlicy w redakcji Echa Krakowa. Jego kariera zawodowa rozwijała się w latach 1956-63, kiedy to pracował jako plastyk-dekorator w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki, mieszczącym się w Nowej Hucie.
W ramach swoich obowiązków, Domanasiewicz miał zaszczyt zorganizować wiele interesujących wystaw zbiorowych oraz indywidualnych artystów, zarówno krajowych jak i zagranicznych. Wspierany przez krakowskie Biuro Wystaw Artystycznych oraz RSW „Prasa”, zainicjował pokazy twórczości grafików krakowskich, w tym Nikifora w 1957 roku, Grupy Krakowskiej w 1959 oraz wystawę amerykańskiego malarstwa XX wieku (reprodukcje). Ponadto, jego prace obejmowały prezentacje fotografii oraz zbiorów etnograficznych z Afryki Stanisława Mycielskiego w roku 1959, fotografię jugosłowiańską oraz amerykańską, które miały miejsce w 1961 roku.
Dodatkowo, Domanasiewicz zajmował się grafiką książkową, czego przykładem są jego dowcipne ilustracje do pierwszego wydania „Obozu harcerskiego” autorstwa Jerzego Parzyńskiego. Jego twórczość obejmowała również projektowanie reklam, w tym projekt neonu, który ozdobił siedzibę nowohuckiego Klubu MPiK, położonego przy Placu Centralnym.
Działalność konserwatorska
Andrzej Domanasiewicz to istotna postać w dziedzinie konserwacji malarstwa ściennego. Jego najbardziej znaczącym projektem jest kompleksowa renowacja renesansowych malowideł w znanym kościele pod wezwaniem Św. Krzyża w Krakowie, która została zainicjowana w ramach pracy dyplomowej pod opieką profesora Józefa Dutkiewicza.
Warto również zaznaczyć, że Domanasiewicz brał udział w wielu innych projektach konserwatorskich, w tym w krakowskich wnętrzach mieszczańskich, takich jak przestrzenie w Rynek 10 oraz ul. Grodzka 38. Jego działalność obejmowała także renowację w Sukiennicach, w kawiarni „Stare Mury”, a ponadto zrealizowane zostały prace w kościele parafialnym w Olkuszu oraz kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej znajdującej się na Jasnej Górze.
Twórczość artystyczna
Obrazy stworzonym przez Andrzeja Domanasiewicza noszą w sobie unikalne cechy kubizmu, który nieprzerwanie fascynuje artystę. W wielu jego pracach, takich jak pejzaże i przedstawienia wnętrz, można zauważyć tę fascynację, która wyraża się poprzez formy i kompozycje. Ponadto, w dziełach artysty dostrzegalny jest również nurt ekspresjonizmu, co szczególnie widać w ciemnych, quasi-portretowych przedstawieniach, jak również w sakralnych aluzjach, które można zinterpretować jako „Zdjęcie z Krzyża?”.
W technice rysunkowej Domanasiewicz odnajduje echa postimpresjonizmu, co wzbogaca jego twórczość o dodatkowe warstwy znaczeniowe. Mistrzowskie posługiwanie się językiem form, który był dominującą metodą wyrażania artystycznego na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w szkole Emila Krchy, a także pod wpływem innych wybitnych artystów, takich jak Jerzy Fedkowicz, Wacław Taranczewski, oraz Adam Marczyński, daje podstawy do głębszego zrozumienia jego twórczości.
Domanasiewicz często eksplorował klasyczne tematy, co manifestuje się w jego pejzażach czy przedstawieniach wnętrz z aktami. Jego malarskie refleksje dotyczące architektury balansują pomiędzy rzeczywistością a fantazją, co przyczynia się do unikalnego wymiaru jego sztuki.
W jego dziełach można odnaleźć charakterystyczny klasycyzm, który podkreśla harmonię kolorystyczną, przemyślaną kompozycję i poważne podejście do malarstwa jako formy ekspresji artystycznej.
W dniach 19 stycznia – 12 lutego 2016 roku w galerii „4 ściany” Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przy ul. Lea 29 miała miejsce wystawa poświęcona malarstwu oraz rysunkowi Andrzeja Domanasiewicza, co przyczyniło się do szerszej prezentacji jego talentu i dorobku artystycznego.
Artysta został pochowany na cmentarzu Batowickim w Krakowie (kw. CXc-płn.-7), co jest ostatnim akcentem jego biografii, oraz nieodłączną częścią jego dziedzictwa kulturowego.
Przypisy
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 16.07.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Teresa Marczewska | Włodzimierz Konieczny | Sam Spiegel | Marcin Podolec | Zygmunt Milli | Jerzy Ślusarz | Ryszard Turczyn | Józef Chrobak | Hermina Thau | Stefan Hnydziński | Tomasz Niedźwiedź | Michał Zieliński (1905–1972) | Janusz Robaszewski | Tadeusz Antoni Wojtasik | Jerzy Horwath | Juliusz German | Bernadetta Machała-Krzemińska | Tadeusz Ortyl | Jerzy Jartym | Mosze KupfermanOceń: Andrzej Domanasiewicz