Karol Józef Dziewoński, urodzony 18 sierpnia 1876 roku w Jarosławiu, a zmarły 6 grudnia 1943 roku w Krakowie, to postać niezwykle istotna w polskiej chemii. Był on profesorem chemii organicznej i pełnił funkcję kierownika II Zakładu Chemicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego prace koncentrowały się głównie na chemii barwników oraz technologii farbiarstwa, co przyniosło mu uznanie w tej fachowej dziedzinie.
W latach 1924–1937 pełnił rolę przewodniczącego Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Jego zaangażowanie w życie naukowe było nie do przecenienia. W 1919 roku stał się członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie początkowo został członkiem korespondentem, a w 1923 roku awansował na członka czynnego. Dodatkowo, w 1936 roku, dołączył do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1923 roku stał się członkiem Akademii Nauk Technicznych.
Karol Dziewoński to nie tylko zasłużony naukowiec, ale również przykład osoby, której pasja do chemii pozostawiła trwały ślad w polskim środowisku akademickim.
Życiorys
Karol Dziewoński był osobą o bogatej historii, jako syn malarza oraz powstańca styczniowego, Józefa Dziewońskiego, oraz Albertyny z Bayerów. Po zakończeniu nauki w szkole średniej w 1895 roku, zdecydował się na kształcenie na Wydziale Chemii Technicznej Politechniki Lwowskiej. W 1901 roku uzyskał stopień inżyniera technologa, a dwa lata później doktora nauk technicznych. Podczas studiów rozpoczął pracę jako demonstrator, a po ich ukończeniu, jako asystent w tej samej instytucji. W latach 1902–1904 pełnił rolę asystenta na Uniwersytecie we Fryburgu.
W 1911 roku awansował na profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie objął kierownictwo II Zakładu Chemicznego. Niestety, jego kariera została przerwana w niewłaściwy sposób. W wyniku represji niemieckich, został aresztowany 6 listopada 1939 roku, wspólnie z innymi profesorami UJ, dostając się do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Po zwolnieniu z obozu, wrócił do Krakowa, gdzie rozpoczął pracę w firmie farmaceutycznej Wander. Poza tym, podjął działalność edukacyjną, wykładając na tajnych kompletach Wydziału Lekarskiego oraz Studium Farmaceutycznego UJ.
Był aktywnym członkiem tajnego Komitetu Trzech, który zajmował się zbieraniem funduszy na pomoc dla asystentów i ich rodzin. Niestety, tragiczny wypadek zakończył jego życie – został potrącony przez tramwaj, wracając do profesora Władysława Szafera po zapomogę dla jednego z asystentów.
Karol Dziewoński był żonaty z Heleną z Ponikiewskich. Jego ostatnie miejsce spoczynku to Cmentarz Salwatorski w Krakowie, gdzie został pochowany w sektorze SC7-9-34.
Ordery i odznaczenia
Karol Dziewoński był świadkiem wielu ważnych momentów w historii Polski, a także osobą, która otrzymała liczne wyróżnienia za swoje zasługi. Oto szczegółowe podsumowanie jego osiągnięć w zakresie orderów i odznaczeń:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski przyznany 30 kwietnia 1925 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 11 listopada 1936 roku.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanisław Ludkewycz | Helena Słotwińska | Walerian Preisner | Roman Dziembaj | Gustaw Blatt | Marek Ratajczak | Zbigniew Zieliński (1918–2003) | Monika Bachowska | Adolf Wiktor Weiss | Marian Zabłocki | Eugeniusz Słuszkiewicz | Stanisław Koprowicz | Wacław Wierzbieniec | Mieczysław Cena | Mieczysław Gębarowicz | Wiktoria Fechter | Kazimierz Firganek | Stanisław Niemczycki | Tomasz Gałuszka | Beata Kuśnierz-CabalaOceń: Karol Dziewoński