Ryszard Petela

---

Życiorys

Ryszard Petela swoje życie uwarunkował na terenach przedwojennego Lwowa, a po wojnie przeniósł się do Krakowa, a następnie osiedlił w Opolu, gdzie w 1950 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. W latach 1950–1956 studiował na Politechnice Śląskiej, początkowo na Wydziale Mechanicznym, a później ubiegając się o kolejne osiągnięcia na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym.

Po ukończeniu studiów podjął pracę w Biprohucie, gdzie działał od 1955 do 1962 roku, a także równocześnie łączył obowiązki z wykładowstwem na Politechnice Śląskiej aż do 1984 roku. W latach 1971-1975 przez okres czterech lat pełnił obowiązki zastępcy dyrektora Instytutu Techniki Cieplnej tej uczelni. W 1961 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych, a pięć lat później, w roku 1966, uzyskał habilitację. W 1975 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym.

Jako stypendysta British Council, miał możliwość odbycia stażu w Wielkiej Brytanii w latach 1963/64, gdzie prowadził badania związane z tematyką pracy habilitacyjnej. W ciągu swojej kariery przebywał także na stażach w Węgrzech (1970), Kanadzie (na Uniwersytecie Calgary w 1975) oraz w Wiedniu (1984/85). W ciągu swojej kariery akademickiej był promotorem dziesięciu przewodów doktorskich oraz stwórcą „szkoły spalania” na Politechnice Śląskiej, co obejmowało nie tylko pionierskie opracowania wykładów, ale również utworzenie unikalnego laboratorium dydaktycznego oraz napisanie szeregu akademickich podręczników.

W kontekście wydarzeń związanych z Solidarnością, profesor Petela pełnił rolę doradcy na Politechnice Śląskiej. Z czasem, w czerwcu 1981 roku, zgromadzenie elektorów powołało go na stanowisko rektora uczelni, jednak w styczniu 1982 roku, w trakcie stanu wojennego, został z tej funkcji odwołany. Po tym wydarzeniu, w 1984 roku, wyjechał do Kanady, gdzie pracował na Uniwersytecie w Calgary oraz wielu innych placówkach naukowych. Jego prace badawcze obejmowały tak różnorodne tematy, jak wzbogacanie węgla, produkcja mieszanin stało-ciekłych, jak również oszczędzanie energii oraz ochrona środowiska.

W Polsce, w różnych okresach, pełnił funkcje konsultanta naukowego w licznych instytucjach, takich jak Huta Batory, Instytut Metali Nieżelaznych, Energopomiar, Ministerstwo Przemysłu Chemicznego i Instytut Gazownictwa w Krakowie. Petela był aktywnym członkiem Komitetów Polskiej Akademii Nauk, takich jak Komitet Problemów Energetyki w latach 1978–1984 oraz Komitet Termodynamiki i Spalania w latach 1977–1984. Po 1984 roku przynależał do American Association Society, New York Academy of Science, oraz American Association Advancement of Science.

W ciągu swojej kariery naukowej autorstwa Ryszarda Peteli znajduje się około 170 publikacji, 7 książek oraz monografii, a także 11 podręczników akademickich oraz 14 patentów. W jego dorobku zarejestrowano także około 90 prezentacji na konferencjach, w tym 50 z nich za granicą. Był także cenionym wykładowcą, dwukrotnie nagradzanym Złotą Kredą, co podkreśla częstą jego obecność w czołówce najlepszych wykładowców Politechniki Śląskiej.

Na niwie sportowej, w AZS Gliwice, Ryszard Petela grał w drużynie ligowej siatkówki, a w latach 1964–1966 sprawował funkcję wiceprezesa klubu. Był również radnym miejskim w Gliwicach w latach 1967–1976, a swoje osiągnięcia naukowe potwierdził, otrzymując trzykrotnie nagrody ministra oraz około 30 nagród rektora. Otrzymał liczne odznaczenia, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal im. Stanisława Ochęduszki.

---

Oceń: Ryszard Petela

---