Adam Szczerbowski

Nauka i edukacja

Adam Szczerbowski, znany również pod pseudonimami as, A.S., H.Sz. oraz H. Szczerbiec, to postać o istotnym znaczeniu w polskiej literaturze. Urodził się 13 września 1894 roku w Jarosławiu, a swoje życie zakończył 23 września 1956 roku w Łodzi.

Był nie tylko utalentowanym poetą, ale również pedagogiem, krytykiem literackim oraz tłumaczem. Jego praca w dziedzinie literatury oraz edukacji miała znaczący wpływ na kształtowanie kultury literackiej w Polsce.

Życiorys

Adam Szczerbowski był synem Antoniego Szczerbowskiego oraz Rozalii z Hoffmanów. W 1913 roku zakończył naukę w gimnazjum, a następnie w 1921 roku ukończył Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, zdobywając jednocześnie uprawnienia do nauczania w szkołach średnich.

I wojna światowa

W okresie od 1914 do 1918 roku wstąpił do Legionów Polskich. Po tym, jak jego Korpus przeszedł na rosyjską stronę podczas bitwy pod Rarańczą, Szczerbowski został internowany oraz wcielony do wojska austriackiego. Walczył na froncie włoskim, a powrót do Lwowa miał miejsce w 1919 roku. W 1920 roku zgłosił się ochotniczo do wojska polskiego.

Dwudziestolecie międzywojenne

Po zakończeniu działań wojennych, od 1921 roku pracował jako nauczyciel języka polskiego oraz historii w gimnazjach w Hrubieszowie, gdzie miał okazję poznać Bolesława Leśmiana, który wówczas prowadził kancelarię notarialną. Od 1928 roku Szczerbowski uczył języka polskiego w gimnazjum w Puławach. W 1932 roku przeniósł się do Zamościa, gdzie objął stanowisko dyrektora Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Jana Zamoyskiego, ucząc również w prywatnym gimnazjum żeńskim oraz Seminarium Nauczycielskim.

Był aktywnym redaktorem wielu czasopism, w tym „Przegląd Hrubieszowski”, w którym pełnił rolę redaktora naczelnego w 1926 roku, oraz „Tekę Zamojską”, redagowaną w latach 1938-1939. Publikował również w takich pismach jak Maski, Ruch Literacki, Nowa Książka oraz Polonista. Jako zadeklarowany piłsudczyk, w Zamościu pełnił funkcję wiceprezesa koła Obozu Zjednoczenia Narodowego oraz przewodniczącego komisji rewizyjnej oddziału Związku Legionistów Polskich.

II wojna światowa i po wojnie

W 1939 roku Szczerbowski opuścił Zamość i osiedlił się z rodziną w Warszawie, gdzie brał udział w tajnym nauczaniu. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, a po jego klęsce trafił do obozów przejściowych w Pruszkowie i Miechowie. Po zakończeniu wojny osiedlił się w Łodzi, gdzie pełnił funkcję dyrektora gimnazjum do 1953 roku, a następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego w VI Liceum Ogólnokształcącym.

Życie prywatne

W osobistym życiu Adama Szczerbowskiego, najbardziej znaczącym wydarzeniem była jego małżeństwo z Janiną Klimowicz, które miało miejsce około 1922 roku. Mieli razem syna, który niestety zmarł w niemieckim obozie po zakończeniu powstania warszawskiego.

Data pogrzebu Adama Szczerbowskiego to 26 września, a jego miejsce wiecznego spoczynku znajduje się na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera XXXIV-20-5).

Twórczość

Adam Szczerbowski, jako twórca, zasłynął z niezwykle bogatego dorobku literackiego, który obejmował wiele gatunków i form. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego najważniejszych dzieł:

  • Złote czasy (1919) – tom wierszy,
  • Dziwy sanitariusza Opałka (1921) – zbiór opowiadań,
  • Ul (1924) – pierwszy tomik poetycki,
  • Ozimina i Wesele (1924) – artykuły literackie,
  • Grody Czerwieńskie w Ziemi Nadburzańskiej (1925) – szkic historii,
  • Miejsce urodzenia i metryka chrztu Bolesława Prusa (1926) – przyczynek do biografii,
  • Kwiat na mogile (1928) – drugi tomik poetycki,
  • Pamiętnik II Ogólnopolskiego Zjazdu Polonistów w Krakowie (1930) – relacja ze zjazdu,
  • My znamy was i kochamy (1931) – artykuł na temat roli pisarzy w nauczaniu literatury,
  • Szkoła – pisarz – nauczyciel (1931) – rozprawa o tej samej tematyce,
  • Jana Kasprowicza „Pieśń o Waligórze”, O akcji i kompozycji poematu, Zapomniany utwór Jana Kasprowicza (1931) – artykuły dotyczące Jana Kasprowicza,
  • Recenzja książki „Polskość Nietzschego i jego filozofia” Bernarda Szarlitta (1931),
  • Tłumaczenie dzieła „Pieśni duchowne” Novalisa (1933),
  • W sprawie „wyboru poezyj” Jana Kasprowicza w klasie ósmej (1933),
  • Brzegiem szału w niepojętość zieloności (1934) – komentarz do poezji Leśmiana,
  • O „Łące” Bolesława Leśmiana (1934),
  • Krople rosy (1934) – trzeci tomik wierszy,
  • Antologia: Współczesna poezja polska (1915–1935) (1936),
  • Ogród zamknięty (1937) – tomik wierszy metafizycznych,
  • Wśród młodych poetów regionu lubelskiego (1938) – praca poświęcona poezji Ciesielczuka,
  • Bolesław Leśmian (1938) – zbiór esejów i artykułów,
  • Wybór poezji Kasprowicza (1945) – opracowanie i wprowadzenie,
  • Rozszumiały się wierzby… (1946) – sztuka współtworzona z Piotrem Greniukiem.

Twórczość Szczerbowskiego to nie tylko imponujący zbiór publikacji, ale także świadectwo jego zaangażowania w literaturę i edukację, które były dla niego niezwykle ważne.

Ordery i odznaczenia

Adam Szczerbowski był osobą, która zdobyła szereg wyróżnień za swoje zasługi i wkład w rozwój kraju. Wśród jego odznaczeń można wymienić:

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 25 stycznia 1933,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 11 listopada 1934,
  • Brązowy Krzyż Zasługi,
  • Srebrny Wawrzyn Akademicki, który został mu nadany 7 listopada 1936.

Przypisy

  1. Cmentarz - strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 05.06.2020 r.]
  2. Stanisław Łoza Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 717. [dostęp 05.06.2020 r.]
  3. Polski Słownik Biograficzny. T. 47. 2011, s. 408–410. ISBN 978-83-88909-88-7.
  4. Dyrektorzy I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. [dostęp 18.09.2011 r.]
  5. M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
  6. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.
  7. M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Oceń: Adam Szczerbowski

★★★★★
Średnia ocena:4.96 Liczba ocen:21