Abraham Preminger

---

Życiorys

Abraham Preminger przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej, będąc synem Mendla (w niektórych źródłach podawane są również inne dane, według których jego ojcem był Mojżesz). W momencie, gdy wybuchła II wojna światowa, w latach 1939-1941 studiował na Akademii Medycyny Weterynaryjnej w Lwowie. Po inwazji Niemiec na ZSRR, która miała miejsce 27 czerwca 1941 roku, jego losy skojarzyły się z Armią Czerwoną. W tej formacji służył przede wszystkim jako szeregowiec w Głównym Artyleryjskim Składzie 1420, będąc częścią 12 Armii, a następnie awansował na różne stanowiska, stopniowo zyskując uznanie, aż do roli sierżanta w tym samym składzie, ale już w ramach 44 Armii. W pewnym momencie dostał rozkaz pełnienia funkcji naczelnika odcinka bojowego w samodzielnym batalionie NKWD, który zajmował się budową kolei z Saratów do Stalingradu. Warto dodać, że brał również aktywny udział w obronie Sewastopola.

26 grudnia 1944 roku wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. Ukończył Centralną Szkołę Polityczno-Wychowawczą w Lublinie, a w marcu 1945 roku został awansowany do stopnia podporucznika, a zaledwie kilka miesięcy później, 11 lipca 1945 roku, mianowany porucznikiem. 4 sierpnia 1945 roku rozpoczął pracę jako instruktor personalny w Wydziale Polityczno-Wychowawczym 11 Dywizji Piechoty. W grudniu tego samego roku odnotowano jego awans na kapitana, a jego zadania rozrosły się, ponieważ objął stanowisko zastępcy szefa Wydziału Polityczno-Wychowawczego 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty, stając się tym samym zastępcą dowódcy dywizji o sprawach polityczno-wychowawczych.

30 kwietnia 1946 roku wziął udział w pościgu za osobami z samodzielnego batalionu operacyjnego NSZ, którym dowodził Antoni Żubryd. To wydarzenie miało miejsce po tym, jak grupa ta zatrzymała pięciu funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Lesku. Egzekucji tych funkcjonariuszy dokonali Żubryd oraz Michał Oleksiak. Przeprowadzony pościg nie zakończył się sukcesem; po niepowodzeniu, Preminger wyruszył w drogę powrotną do Sanoka, a towarzyszyła mu dwójka osób – jeden żołnierz oraz funkcjonariusz UB. Na drodze przechodził przez okolice Płowiec, gdzie niestety został zastrzelony przez członków partyzantki. Sprawcami egzekucji mieli być ppor. Tadeusz Lipski vel Puchacz oraz chor. Henryk Książek, którzy wcześniej dezerterowali z 32 pułku piechoty. Po dokonaniu czynu mieli wskazać, że Preminger był dla nich „nieprzyjacielem i Żydem”. W istniejącej wersji mówiącej o tym, że rozkazu wykonania egzekucji wydawał sam Żubryd, podano również, że odebrał on Premingera broń oraz mundur, przekazując je swojemu podkomendnemu.

Zdjęcie Abrahama Premingera złożonego w trumnie zostało opublikowane w artykule pod tytułem Wojsko łamie terror NSZ, banderowców i spółki, który ukazał się w czerwcu 1946 roku w tygodniku ilustrowanym „Żołnierz Polski”. Po jego tragicznej śmierci, Abraham Preminger został pochowany na terenie Cmentarza Centralnego w Sanoku, w miejscu przeznaczonym na spoczynek żołnierzy oraz oficerów Wojska Polskiego, którzy polegli w walce o wyzwolenie w latach 1918-1948. Po pewnym czasie, żołnierze z oddziału „Zuch” podjęli nieudaną próbę wykopania zwłok kapitana Premingera z cmentarza. 18 maja 1946 roku, w trakcie tzw. rajdu żubrydowców w Sanoku, ich obecność w tym mieście zakończyła się stoczeniem walki z funkcjonariuszami PUBP, w wyniku której zginął zastępca dowódcy 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty, ppłk Teodor Rajewski.

Odniesienia

W literaturze pojawia się interesująca postać, która wzbudza ciekawość czytelników. W powieści Łuny w Bieszczadach, napisaną przez Jana Gerharda, można dostrzec postać majora Premingera, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju fabuły.

Odznaczenia

Abraham Preminger, jako osoba o wielu osiągnięciach, został odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami, które podkreślają jego wkład i zaangażowanie. Poniżej przedstawione są niektóre z przyznanych mu odznaczeń:

• Krzyż Walecznych – przyznany pośmiertnie,
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946),
• Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały,
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR),
• Medal za Obronę Sewastopola (ZSRR).

---

Oceń: Abraham Preminger

---