Stanisław Józef Fedorowski to postać, która zasługuje na szczegółowe poznanie. Urodził się 6 marca 1896 roku w Jarosławiu, a życie jego zakończyło się tragicznie 8 marca 1948 roku w Rypinie.
Był on nie tylko oficerem, zajmującym stanowisko majora kawalerii w Polskim Wojsku, ale także aktywnym działaczem niepodległościowym, którego życiorys jest pełen ważnych wydarzeń.
Życiorys
W dniu 6 marca 1896 roku przyszedł na świat Stanisław Fedorowski w Jarosławiu, który w tamtym okresie był powiatowym miastem Królestwa Galicji i Lodomerii. Pochodził z rodziny, w której Ojciec, Wojciech, pracował jako maszynista kolejowy, natomiast matka, Józefa, miała za zadanie zająć się domem i wychowaniem syna. Po tragicznej śmierci ojca w 1899 roku, Stanisław wraz z matką przeniósł się do Lwowa, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej w latach 1903–1907.
W 1914 roku ukończył swoją edukację w c. k. II Szkole Realnej we Lwowie, gdzie zdał maturę. Jeszcze w tym samym roku rozpoczął służbę wojskową, walcząc w szeregach 2 pułku ułanów Legionów Polskich aż do 1917. Kolejnym etapem w jego karierze wojskowej nastąpił 1 sierpnia 1919, kiedy to został przeniesiony do 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej w Rypinie. Już 15 września 1919 formalnie przeszedł z 2 pułku szwoleżerów do Wojskowej Straży Granicznej, co stanowiło ważny krok w jego wojskowej karierze.
16 lipca 1920 roku Fedorowski objął stanowisko dowódcy plutonu w „wojennym” 5 pułku strzelców konnych w Grudziądzu, a 16 marca 1921 roku został przeniesiony do „pokojowego” odpowiednika tego pułku w Tarnowie na to samo stanowisko. Już 14 kwietnia 1921 roku przemianowano go na oficera zawodowego, co podkreślało jego zaangażowanie i doświadczenie. Wkrótce po tym, 16 sierpnia 1924, przeniesiono go do 4 pułku ułanów w Wilnie, gdzie pełnił funkcję dowódcy szwadronu.
W 1927 roku, po uzyskaniu stopnia rotmistrza z datą senioratu na 1 stycznia tegoż roku oraz 25. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, Fedorowski kontynuował swoją służbę w armii. Dnia 20 maja 1928 został przeniesiony do 8 pułku ułanów w Krakowie, również obejmując stanowisko dowódcy szwadronu. Po ukończeniu kursu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie w 1934 roku, został wyznaczony na oficera mobilizacyjnego. 19 marca 1937 roku dostąpił awansu na stopień majora, zajmując 5. lokatę w korpusie oficerów kawalerii. W latach 1937-1939 pełnił obowiązki komendanta Rejonu Przysposobienia Wojskowego Konnego 6 Dywizji Piechoty krakowskiej.
Na początku lipca 1939 roku przeszedł do 10 pułku ułanów w Białymstoku, obejmując stanowisko II zastępcy dowódcy pułku. W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył na pozycji kwatermistrza 10 pułku ułanów. Niestety, 6 października 1939 roku został wzięty do niemieckiej niewoli, a jego losy zaprowadziły go do Oflagu VII A Murnau, gdzie nosił numer jeniecki 16067.
Po długim okresie niewoli, 27 kwietnia 1945 roku Fedorowski odzyskał wolność i przebywał w Murnau, a później w innych obozach dla byłych jeńców. W tą podróż ku nowemu życiu wyruszył 4 maja 1947, wracając na ziemię ojczystą i w trzy dni później zarejestrował się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Brodnicy. Po powrocie do kraju zamieszkał z żoną Hanną, z domu Zdziarską, w Rypinie, gdzie osiedlił się u Jana Zaniewskiego, aptekarza, który był spokrewniony z rodziną Fedorowskich. 8 marca 1948 roku zmarł w Rypinie i został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Ordery i odznaczenia
Stanisław Fedorowski, jako oficer, odznaczony został wieloma tytułami i medalami za swoje zasługi i działalność na rzecz kraju. Wśród jego odznaczeń znajdują się:
- Krzyż Niepodległości – nadany 16 września 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych, otrzymany dwukrotnie,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę.
Przypisy
- a b c Fedorowski Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 10.11.2023 r.]
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 10.11.2023 r.]
- Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 426.
- a b c d e f g h i j Kolekcja ↓, s. 3.
- a b Kolekcja ↓, s. 5.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928, s. 222.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 122.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 151, 635.
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 297, 351.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 590, 607.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 92 z 14 października 1919, poz. 3432.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 532.
- Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
- Wojciechowski 2006 ↓, s. 15.
- Głowacki 1986 ↓, s. 382.
- Sprawozdanie 1913 ↓, s. 93, w roku szkolnym 1912/1913 ukończył klasę VIa.
- a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 29.07.2022 r.]
- Budzanowska 1993 ↓, s. 1.
- M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296.
- Kolekcja ↓, s. 2.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Mieczysław Sanak | Edmond Wilhelm Brillant | Edward Wydrzyński | Adam Skałkowski (oficer) | Władysław Piątkowski (żołnierz) | Ernest Durkalec | Kazimierz Wünsche | Erwin Rössner | Tadeusz Zieliński (kapitan) | Abraham Preminger | Stanisław Rohm | Roman Koba | Maciej Trelka | Eugeniusz Butyter | Bronisław Lewkowicz | Jan Zarębski (żołnierz) | Tadeusz Kurpiel | Kazimierz Szpaczyński | Władysław Koba | Ozjasz StorchOceń: Stanisław Fedorowski (oficer)