Władysław Koba

---

Życiorys

Władysław Koba był synem Józefa oraz Rozyny, z domu Pacak, i stanowił siódme dziecko w rodzinie. Jego brat, Roman Koba, był również znaną postacią. Wobec tego, rodzina Władysława miała korzenie w tradycjach mieszczańskich, kupieckich i rzemieślniczych, które jednocześnie wpajały patriotyzm. W dniu 31 maja 1932 roku ukończył z sukcesem II Gimnazjum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu, zdając maturę.

W 1933 roku Władysław rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie. Ukończył ją w 1935 roku z dziewiątą lokatą, co pozwoliło mu na awans do stopnia podporucznika z datą 15 października 1935. Już w 1938 roku uzyskał stopień porucznika. Po zakończeniu podchorążówki, do czasu wybuchu wojny, służył jako oficer w 3 pułku piechoty Legionów, mając bazę w Jarosławiu.

Jako dowódca kompanii, brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. 5 września stoczył walki w rejonie Sieradza i Lucjanowa, a trzy dni później pod Wolą Cyrusową. Jego oddział, pełniąc rolę straży tylnej pułku, walczył z siłami niemieckimi pod Przyłękiem. Po intensywnych starciach na trasie Pogroszew, Umiastów i Ożarów, Władysław wycofał się z resztkami batalionu do rejonu Modlina, gdzie uczestniczył w obronie twierdzy, aż do jej kapitulacji.

Za swoje męstwo, został uhonorowany Krzyżem Walecznych na podstawie rozkazu z dnia 16 września 1939. Po zdobyciu Modlina, trafił do obozu jeńców Soldau (KL) (Stalag II Soldau), z którego uwolniono go pod warunkiem meldowania się u władz niemieckich.

W grudniu 1939 roku Władysław powrócił do Jarosławia i zameldował się w Ortskommando, używając fałszywego adresu, co spowodowało, że musiał się ukrywać. Pierwotnie schronił się u szkolnego kolegi w Jagielle w pobliżu Przeworska, a później w Kańczudze i Pruchniku. We wrześniu tego samego roku zaangażował się w działalność konspiracyjną w strukturach SZP. W grudniu 1939 roku został zaprzysiężony w SZP-ZWZ przez Józefa Cwynara, dowódcę placówki Jarosław-Miasto. Początkowo był przydzielony do wyżej wymienionej placówki, a następnie do ZWZ-AK w Pruchniku.

Władysław Koba organizował i szkolił plutony ZWZ-AK na terenie Obwodu Jarosław. Od 1943 roku pełnił funkcję dowódcy plutonu dywersyjnego Obwodu AK Jarosław, a także był oficerem dywersji tego obwodu. Zorganizował liczne akcje zbrojne oraz dywersyjne, aktywnie uczestnicząc w wielu z nich. W czerwcu 1944 roku jako dowódca plutonu oraz oficer szkoleniowy brał udział w Zgrupowaniu Partyzanckim 39 pułku piechoty AK, którym dowodził kpt. Ernest Wodecki ps. „Szpak”. Podczas lipca 1944 roku, dowodził plutonem w Zgrupowaniu Partyzanckim kpt. Wojciecha Szczepańskiego ps. „Julian”. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Armię Czerwoną, stał się celem poszukiwań ze strony UB i NKWD. 1 września 1944 roku jego pluton został rozwiązany na mocy rozkazu Komendanta Obwodu AK Jarosław kpt. „Juliana”. W wyniku rozkazu Komendy Głównej AK, wydanego przez płk. Jana Rzepeckiego, awansował na stopień kapitana, któremu towarzyszyło starszeństwo z dniem 11 listopada 1944 roku.

W sezonie jesiennym 1944 przeniesiono go do Obwodu AK w Przemyślu, gdzie 4 stycznia 1945 roku objął stanowisko adiutanta Komendy Obwodu. Tam przyjął pseudonim „Żyła”. W 1945 roku, po rozwiązaniu Armii Krajowej, pełnił rolę Komendanta Obwodu Przemyśl w strukturze „NIE”, a później, do rozwiązania tej organizacji, był komendantem Obwodu Przemyśl DSZ. W Przemyślu posługiwał się nazwiskiem „Marcin Gruda” i pracował jako księgowy w biurze drogowym PKP.

Od momentu powołania Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” we wrześniu 1945 roku aż do wiosny roku 1946, Władysław piastował stanowisko kierownika Rady WiN w Przemyślu, a od wiosny do października 1946 roku – Rejonu Przemyskiego WiN, znanego pod kryptonimem „Wschód”, w Okręgu Rzeszowskim. W październiku 1946 roku przeszedł do Komendy Rzeszowskiego Okręgu WiN, gdzie do maja 1947 roku pełnił funkcję zastępcy kierownika (prezesa) Okręgu WiN, a następnie w dniu 4 maja 1947 roku został mianowany kierownikiem Rzeszowskiego Okręgu WiN, co zajmował aż do momentu swojego aresztowania.

26 września 1947 roku został aresztowany w Przemyślu przez oficerów rzeszowskiego WUBP. Na mocy wyroku WSR w Rzeszowie, wydanego w dniu 21 października 1948 roku, został skazany na karę śmierci, a także na stałą utratę praw publicznych, obywatelskich i honorowych oraz przepadek mienia. 5 stycznia 1949 roku NSW w Warszawie, podczas niejawnej rozprawy, potwierdził ten wyrok. Decyzją Bolesława Bieruta z dnia 23 stycznia 1949 roku, nie skorzystano z prawa łaski. W dniu 31 stycznia 1949 roku, o godzinie 20:30, wyrok został wykonany w więzieniu na Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. Jego ciało pochowano na cmentarzu w Zwięczycy w Rzeszowie w zbiorowej mogile.

W dniu 5 lutego 1992 roku, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego stwierdził nieważność wyroku, który zapadł w WSR w Rzeszowie 21 października 1948 oraz postanowienia NSW w Warszawie z 5 stycznia 1949 roku.

Władysław był żonaty od 15 czerwca 1940 roku ze Stanisławą Oleszko, która była nauczycielką (1912–1980). Para doczekała się dwojga dzieci: córki Marty (1941–1990) oraz syna Wojciecha.

W dniu 3 maja 2008 roku, Prezydent RP Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Władysława Kobę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Natomiast 25 maja 2008 roku, w Jarosławiu odsłonięto Pomnik Pamięci Kapitana Władysława Koby. W tym przedsięwzięciu brał udział Bogusław Nizieński, który był podkomendnym Koby w 1944 roku.

We wrześniu 2016 roku, Władysław Koba pośmiertnie uzyskał stopień majora. Jego szczątki, odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka, zostały pochowane 17 września 2016 roku w rodzinnym grobie na cmentarzu komunalnym Zasanie w Przemyślu.

Ordery i odznaczenia

Władysław Koba otrzymał liczne odznaczenia i wyróżnienia, które są świadectwem jego zasług oraz oddania dla kraju. Jego osiągnięcia wojskowe i patriotyczne zostały docenione poprzez przyznanie mu szeregu medali i krzyży, które mają szczególne znaczenie zarówno w kontekście historycznym, jak i narodowym.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie),
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1939 i 1944),
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie),
• Krzyż Armii Krajowej (pośmiertnie),
• Medal Wojska – czterokrotnie (pośmiertnie),
• Krzyż WiN (pośmiertnie).

---

Oceń: Władysław Koba

---